Pieniądz elektroniczny
Pieniądz elektroniczny: elektroniczna portmonetka, pieniądz sieciowy.
Pieniądz to cokolwiek, co jest ogólnie akceptowane jako środek płatniczy za bezpośrednie zakupy dóbr i usług oraz służący do spłacania długów. Stanowi on również formę dowodu (podstawy) do roszczenia prawa do przyszłych dóbr i usług tworzonych przez lub będących własnością społeczeństwa.
Pieniądz elektroniczny
Pieniądz elektroniczny to instrument przedpłacony lub przechowujący wartość, który umożliwia posiadaczom dokonywanie niskokwotowych transakcji przy użyciu kart płatniczych (procesorowych) lub przez sieci komputerowe. Zapis środków pieniężnych dostępnych dla posiadacza jest przechowywany w urządzeniu elektronicznym będącym w posiadaniu użytkownika.
Pieniądz elektroniczny oznacza wartość pieniężną, stanowiącą prawo do roszczenia wobec emitenta, która jest:
- przechowywana na urządzeniu elektronicznym
- wyemitowana w zamian za środki pieniężne o wartości nie mniejszej niż wartość wyemitowana
- środkiem płatniczym, akceptowanym przez podmioty inne niż instytucja emitująca.
Pieniądz elektroniczny może występować pod dwoma postaciami:
- produktu bazującego na technologii kart procesorowych, tzw elektroniczna portmonetka
- produktu wykorzystującego oprogramowanie, za pomocą którego posiadacz może dokonywać płatności w Internecie tzw pieniądz sieciowy. Jest zapisem wartości pieniężnych przechowywanych w pamięci komputera.
Elektroniczne portmonetki (lub wielofunkcyjne karty przedpłacone) przeznaczone są do dokonywania bezpośrednich płatności detalicznych opiewających na niewielkie kwoty.
Są elektronicznym środkiem wymiany.(karty płatnicze są bezgotówkowym instrumentem płatniczym)
Pieniądz elektroniczny w postaci elektronicznej portmonetki jest kartą wstępnie przedpłaconą, mającą realną siłę nabywczą, za którą klient wcześniej zapłacił. Posiadacz elektronicznej portmonetki ze swojego rachunku bankowego transferuje na nią określoną wartość środków pieniężnych w postaci elektronicznych impulsów. W momencie realizowania płatności ilość zgromadzonych na niej środków jest redukowana. W razie potrzeby posiadacz elektronicznej portmonetki ma możliwość ponownego doładowania karty za pośrednictwem specjalnie przystosowanych bankomatów, komputera podłączonego do sieci i wyposażonego w czytnik kart lub telefonu.
Stan środków na karcie można w każdej chwili sprawdzić za pomocą specjalnego czytnika, który otrzymuje się wraz z kartą, przypominający niewielki kalkulator lub breloczek do kluczy.
Pieniądz elektroniczny a gotówka
Podobieństwa
- .Podobnie jak gotówka gwarantuje zachowanie anonimowości podczas dokonywania transakcji i nie wymaga zaangażowania bezpośredniego w proces transakcji stron trzecich.
- Możliwość końcowego sfinansowania transakcji bezpośrednich. Sprzedawca nie musi czekać na końcowe rozliczenie.
Różnice
- Nie ma obowiązku powszechnej akceptacji pieniądza elektronicznego w transakcjach handlowych na terenie danego kraju, gdyż jest on honorowany na mocy umowy zawartej pomiędzy sprzedawcą a emitentem.
- Różne są sposoby zabezpieczeń. Dla gotówki - fizyczne, dla pieniądza elektronicznego- kryptografia.
Model pieniądza cyfrowego
Rosnące zainteresowanie usługami w sieci Internet zaowocowało powstaniem wielu organizacji i systemów tzw. pieniądza cyfrowego, stowarzyszonego niejednokrotnie w ramach tych systemów z innymi formami elektronicznej płatności.
Pieniądz cyfrowy -atrybuty modelowe do którego powinny zmierzać projekty pieniądza elektronicznego:
- Bezpieczeństwo - protokół obsługi transakcji powinien zapewniać wysoki stopień bezpieczeństwa. Cyfrowy pieniądz powinien być jednorazowy.
- Anonimowość - musi zagwarantować użytkownikom zachowanie prywatności. Niemożliwe będzie wyśledzenie związku między kupującym, sprzedawcą a dokonaną transakcją.
- Niezależność od postaci fizycznej - powinna dać się przechowywać na dowolnym medium (dyskietka, dysk) i być przesyłana przez dowolną sieć.
- Nieograniczona ważność - możliwe powinno być magazynowanie gotówki w długim okresie.
- Płatność poza siecią (off-line) - dokonanie transakcji za wyjątkiem autoryzacji powinno być możliwe również bez dostępu do sieci.
- Możliwość przekazywania bez pośredników (peer-to-peer) - powinna istnieć możliwość przekazywania elektronicznych pieniędzy pomiędzy użytkownikami bez pośredników (np. autoryzowanego sprzedawcy).
- Podzielność - powinna istnieć możliwość transferu dowolnych kwot pieniędzy (także ułamkowych) a następnie ich agregacji w większe kwoty.
- Powszechna akceptowalność - powszechnie popularna, nieograniczona terytorialnie, nieograniczona co do waluty, form płatności itp.
- Łatwość użycia - prostota wykorzystania pieniądza cyfrowego powinna dotyczyć zarówno sprzedających jak i klientów.
- Niezależność polityczna - wartość pieniądza cyfrowego powinna opierać się na mechanizmach rynkowych, nie zaś politycznych.
Pieniądz sieciowy jest produktem, który nie ma postaci fizycznej. Jednym z przykładów zastosowania pieniądza sieciowego była propozycja eCash firmy DigiCash w USA.
System składa się z następujących elekmentów:
- klient - posiadający komputer z oprogramowaniem w postaci elektronicznego portfela klienta (CyberWallet), musi posiadać konto w banku współpracującym z DigiCash,
- sprzedawca - posiadający witrynę sklepu internetowego i oprogramowanie wspólnego łącza przejściowego do komunikacji z klientami,
- bank- emitent elektronicznej gotówki, w którym każdy z użytkowników musi posiadać swoje konto, utrzymuje rejestr zużytych cybermonet przez co uwierzytelnia będące w obiegu pieniądze, prowadzi wymianę Ecash na realne pieniądze.
Środkiem płatniczym w tym systemie są cyfrowe pieniądze - posiadają określony nominał, unikalny numer seryjny i zabezpieczenie przed fałszerstwem w postaci podpisu cyfrowego banku emitenta, szyfrowanego (jak we wszystkich zastosowaniach internetowych algorytmem RSA). Pieniądze cyfrowe są jednorazowe w tym sensie, że banknot o danym numerze seryjnym może być użyty do pokrycia płatności tylko jeden raz, a następnie zostaje unieważniony przez bank.
Najistotniejszym momentem w kształtowaniu pieniądza cyfrowego wydaje się sposób generacji jego unikalnego identyfikatora. Kwoty wyspecyfikowane przez klienta zostają przez oprogramowanie portfela elektronicznego przeliczone na odpowiednią ilość monet(banknotów cyfrowych) Następnie dla każdej, przy pomocy generatora liczb losowych, tworzone są 100-cyfrowe numery (identyfikatory). Liczby odwzorowujące banknoty mnoży się ponownie przez liczby losowe, zacierając ślad relacji pomiędzy elektronicznym pieniądzem, a jego właścicielem.